MACARİSTAN SEÇİMLERİ VE TÜRKİYE.

            Macaristan’da uzun yıllar iktidarda olan Orban seçimlerden tarihi bir zaferle çıktı.”Otoriter” ve “popülist” Orban ,6 partiden oluşan “Demokrasi ittifakı” na ağır bir hezimet yaşattı. Halk neden bir kez daha Orban gibi “otoriter” bir lidere oy vermeyi tercih etti.  Orban yazılı ve görsel medyayı kontrolü altına aldı.Ayrımcılık ve nefret politikasını yer yer ırkçılık düzeyine vardırdı.Cinsiyet ayrımcılığını körükledi. Çalışma saatlerini yılık 250’den 400 çıkardı. Üç çocuk yapmayı teşvik etti. Hukukdışı ve keyfi uygulamaları sıradanlaştırdı. Seçim yasasında değişiklik yapıldı.  Orban‘ in uygulamalarıyla Recep Tayyip Erdoğan’ın uygulamaları arasında büyük benzerlikler var. Ekonomi konusunda, Orban  ekonominin kitabını yazan  “baş ekonomist” Recep Tayyip Erdoğan’dan ayrılıyor. Enflasyon Avrupa ile uyumlu %8.3. Bizde %61-140 arasında. Kişi başına düşen milli gelir dolar olarak Macaristan’da 16 bin. Bizde ise bugün 9000 civarında. Macaristan’da aylık kazanç 2002’de 389 dolar ilke bugün 1517 dolar. Orban bunu bilime ve teknolojiye yatırım  yaparak yaptı. Macaristan “orta ve doğu Avrupa’nın en büyük elektronik üreticisi”  Öte yandan Macaristan Avrupa’nın  ücret eşitliği yönünden göreceli olarak en iyi ülkelerden biri.Gelir dağılımı yinele  kötü. Recep Tayyip Erdoğan bilime ve teknolojiye değil, dine yatırım yaptı. Neoliberal politikaları pervasızca uyguladı. Ülke üretimden uzaklaştı ve ihracatta katma değerli ürün oranı %2.5 kaldı. Dış borçlar ve işsizlik arttı. Gelir dağılımı  gittikçe daha da bozuldu. Türkiye ürettiğinden daha fazla üreyen ve tüketen bir konuma sürüklendi. Macaristan’da 6 partiden oluşan “demokrasi ittifakı “ Orban’ın karşısına sahici bir ekonomik alternatif programla çıkmadı. Neoliberal politikaları ve piyasacılığın red etmedi. Gelir dağılımında adalet ve sosyal devlet gibi meseleleri gündeme almadı. Orban ise neoliberal politikaların ve pandeminin yarattığı yoksulluğu azaltmak için fiyat denetimlerine ve sosyal yardım programlarını devreye soktu vs.. Sahici bir alternatif yokluğunda Macar halkının Orban!dan vazgeçmesi için bir neden yoktu ve seçim sonuçları da öyle oldu.  Ezcümle; Macaristan seçimlerinden Türkiye için çıkarılacak ders, “otoriter ve popülist” rejimlerin karşına içi boş “demokrasi- güçlendirilmiş parlementer sistem” talebiyle çıkmamak ve de “sağlıklı işleyen piyasa ekonomisi”ni seçenek olarak koymamak. Laiklikliği,ekolojik -kamucu bir ekonomiyi (neoliberal politikaları red eden) ve demokratikleşmeyi esas alan bir program muhalefet için tek  seçenek.